استاندارد آسانسور شامل مجموعهای از قوانین و مقررات است که توسط سازمان ملی استاندارد به منظور تأمین ایمنی و حفاظت از جان و اموال افراد تدوین شده است. عدم رعایت این استانداردها میتواند منجر به حوادث جدی از جمله سقوط آسانسور شود. در این مقاله، به بررسی انواع مختلف استانداردهای آسانسور و جنبههای گوناگون آن خواهیم پرداخت.
استاندارد آسانسور چیست؟
استاندارد آسانسور مجموعهای از قوانین و مقررات است که به منظور افزایش ایمنی و محافظت از جان و مال افراد توسط سازمان ملی استاندارد تدوین شده است. با توجه به تلفات و صدمات گذشته ناشی از نقصهای آسانسور، از سال 1373 به تصویب رسید که استانداردهای مرتبط با آسانسور به عنوان یک الزام اجرایی درآید. در سال 1383، این استانداردها به صورت رسمی و الزامی برای ساخت و نصب آسانسور درآمد تا ایمنی آنها را تضمین کند.
استاندارد به معنای انطباق با قوانین و رعایت شاخصهای کیفیت لازم است که برای هر محصول یا خدمت تعیین شده است. در خصوص آسانسورها، استاندارد آسانسور شامل مجموعهای از الزامات است که برای حفظ سلامت و ایمنی مردم توسط سازمان ملی استاندارد تدوین شده است. براساس مبحث پانزدهم مقررات ملی ساختمان و موسسه ملی استاندارد، نصب آسانسور باید مطابق با استانداردهای تعیین شده انجام شود. این موسسه مسئولیت خود را به شرکتهای معین واگذار کرده است که باید فروشندگان و نصابان آسانسور را صلاحیت سنجی کرده و استانداردهای لازم را به مالکین ارائه دهند.
فیلتر بر اساس نوع ساختمان:
| استاندارد | نوع ساختمان | توضیحات | مدارک مورد نیاز |
|---|---|---|---|
| ISO 9001 | مسکونی | استاندارد مدیریت کیفیت برای پروژه‌های ساختمانی |
|
| EN 1990 | تجاری | مبانی طراحی سازه برای ساختمان‌های تجاری |
|
| استاندارد ملی 17025 | مسکونی اداری | الزامات عمومی برای صلاحیت آزمایشگاه‌های آزمون و کالیبراسیون |
|
| ISO 45001 | اداری | سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی |
|
بررسی استاندارد آسانسور
استاندارد آسانسور مجموعهای از قوانین و مقررات است که به منظور افزایش ایمنی و حفاظت از جان و مال مردم، توسط سازمان ملی استاندارد تعیین شده است. در صورتیکه این استانداردها رعایت نشوند امکان سقوط آسانسور را ایجاد کند. در این قسمت از مطلب انواع استاندارد آسانسور را بررسی خواهیم کرد و به جنبه های مختلف آن خواهیم پرداخت.
از آنجا که در گذشته آسانسورها تلفات و صدمات زیادی را به همراه داشت، در سال ۷۳ تصمیم بر این شد که در استاندارد ملی بخشی به استاندارد آسانسور تخصیص داده شود، که سرانجام در سال ۸۳ رعایت استانداردهای آسانسور به امری الزامی تبدیل شد.
استاندارد به معنای مطابقت داشتن با قانون است. و کیفیت مناسب و شاخصهای لازم برای محصول یا خدمات در استاندارد آن محصول یا خدمت مشخص میشود. در مورد آسانسور نیز، استاندارد آسانسور مجموعهای از قوانین و مقررات است که سازمان ملی استاندارد به منظور حفظ سلامت و ایمنی مردم تعیین و تدوین کرده است.
طبق مقررات ملی ساختمان و مؤسسه ملی استاندارد ایران، نصب آسانسور در ساختمان ها مستلزم رعایت استانداردهای مصوب مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران است. به عبارت دیگر، قبل از نصب آسانسور در ساختمان، باید اطمینان حاصل شود که آسانسور مورد استفاده از لحاظ طراحی، ساخت و عملکرد با استانداردهای ملی منطبق است.
این امر به منظور تأمین ایمنی و کیفیت مناسب آسانسور در ساختمانها الزامی است. که البته موسسه استاندارد وظایف خود را به شرکتهایی واگذار کرده که آنها میبایست فروشندگان و نصابان آسانسور را تعیین صلاحیت، استاندارد آسانسور را به مالکین تحویل و کارهایی از این قبیل انجام دهند.
استاندارد آسانسور شامل چیست؟
استانداردهای آسانسور شامل موارد متعددی هستند که به منظور ایمنی و عملکرد بهینه این سیستمها تدوین شدهاند. این استانداردها شامل:
– تعیین سرعت حرکت آسانسور
– عملکرد بهینه دربها و سیستمهای شناسایی درب برای باز و بسته شدن صحیح
– ویژگیهای ضد حریق برای مواد و اجزای آسانسور
– ابزارهای ایمنی برای دربها
– فاصله مناسب بین سقف آسانسور و دیوار
– نحوه کارکرد قفل دربها
– کیفیت و استانداردهای قفل و ریلها
– سیستم تهویه مناسب برای فضای آسانسور
– اطمینان از راحتی و امنیت کاربران
– تطابق ظرفیت آسانسور با نیازها و شرایط استفاده
– طراحی و رابط کاربری پنل آسانسور
– وجود سیستم ترمز ایمنی (پاراشوت)
– سیستمهای هشدار برای مواقع اضطراری
– ضربه گیرهای نصب شده در قسمت پایین آسانسور
این استانداردها به منظور تضمین عملکرد صحیح و ایمنی در استفاده از آسانسورها تعیین شدهاند.
انواع گواهینامه استاندارد آسانسور
استاندارد آسانسور یک مجموعه از قوانین و مقررات است که به منظور افزایش ایمنی و حفاظت از جان و مال مردم، توسط سازمان ملی استاندارد تعیین شده است. بر اساس این استانداردها، آسانسورها باید به ایمنی و کیفیت مشخصی دست پیدا کنند، از جمله الزاماتی مانند سرعت حرکت، عملکرد درب، وجود سیستمهای ایمنی، و سایر ویژگیهای فنی که از آسانسورها انتظار می‌رود.
پس از نصب آسانسور و ارائه مدارک مربوطه مانند پروانه ساختمان و مستندات سازنده، بازرس آموزش دیده و تأیید صلاحیت شده اقدام به بررسی و تأیید انطباق آسانسور با استانداردهای مربوطه می کند. در صورت تأیید انطباق، بازرس کد رهگیری مشخصی را برای آسانسور صادر می نماید.
این گواهینامه میتواند شامل دو نوع باشد: گواهینامه ایمنی و گواهینامه کیفیت، که هر دو به عنوان تأییدیه‌هایی از رعایت استانداردهای ملی برای آسانسور شناخته می‌شوند.
۱. بررسی گواهینامه استاندارد اولیه
گواهینامه استاندارد اولیه برای آسانسور به معنای تأییدیه‌ای است که پس از نصب آسانسور صادر میشود. برای دریافت این گواهینامه، کارشناسان باید آسانسور را بررسی کرده و اطمینان حاصل کنند که نصب و قطعات آن با استانداردهای مربوطه مطابقت دارد. تنها در صورت تأیید این مطلب، گواهینامه استاندارد اولیه صادر خواهد شد.
داشتن این گواهینامه برای دریافت پایان کار ساختمان ضروری است، و ساختمان‌هایی که فاقد این گواهینامه باشند، نمی‌توانند پایان کار را دریافت کنند. همچنین، برای ساختمان‌های قدیمی که پیش از الزام به دریافت گواهینامه استاندارد آسانسور نصب شدهاند، امکان درخواست این گواهینامه وجود دارد.
برای اخذ گواهینامه استاندارد اولیه، باید کپی مدارک زیر به شرکت نصب‌کننده آسانسور ارائه شود:
– صفحه اول پروانه ساختمان
– پشت و روی کارت ملی متقاضی
– صفحه اول شناسنامه متقاضی
گواهینامه استاندارد ادواری
برای آسانسور به منظور تأیید سلامت و عملکرد صحیح آسانسور پس از دریافت گواهینامه اولیه، به صورت سالانه صادر میشود. این گواهینامه نشان‌دهنده این است که آسانسور به طور منظم سرویس شده و هیچ نقصی در آن به وجود نیامده است.
سرویس منظم و دوره‌ای به شناسایی و رفع مشکلات آسانسور کمک کرده و روند دریافت گواهینامه استاندارد ادواری را تسریع می‌کند. اگرچه از نظر قانونی الزامی نیست، بازرسی سالانه توسط کارشناس سازمان استاندارد برای اطمینان از عملکرد صحیح و ایمنی آسانسور ضروری است.
آزمون آنلاین: آیا آسانسور شما استاندارد دارد؟
با پاسخ به ۷ سوال ساده، از وضعیت استاندارد آسانسور خود مطلع شوید
قوانین جدید استاندارد آسانسور؛ آشنایی با الزامات ایمنی و فنی
در سال‌های اخیر، قوانین جدید استاندارد آسانسور با هدف افزایش ایمنی و به‌روزرسانی ساختار فنی آسانسورها به‌طور جدی‌تری مورد بازنگری قرار گرفته‌اند. این تغییرات نه تنها برای سازندگان و نصابان آسانسور اهمیت دارد، بلکه ساکنین ساختمانها، مدیران مجتمع ها و مالکان ساختمان‌های مسکونی، اداری و تجاری نیز باید با آنها آشنا باشند. اجرای صحیح این استانداردها، از بروز خطرات جانی جلوگیری می‌کند و ایمنی استفاده از آسانسور را تضمین می‌نماید. در این مقاله، به مهم‌ترین بخش‌های قوانین جدید استاندارد آسانسور می‌پردازیم و نکاتی کاربردی را برای اجرا و نظارت دقیق این مقررات مطرح می‌کنیم.
ضرورت بازنگری در استانداردهای آسانسور
در دهه گذشته، آمار خرابی‌ها و حوادث مربوط به آسانسورها رو به افزایش بوده و همین موضوع باعث شد سازمان ملی استاندارد ایران با همکاری نهادهای بین‌المللی، اقدام به بازنگری و تدوین قوانین جدید استاندارد آسانسور کند. این قوانین بر اساس استاندارد EN 81 اروپا طراحی شده و در نسخه‌های جدید، هماهنگی بیشتری با شرایط بومی کشور ایجاد شده است.
مهم‌ترین تغییرات در قوانین جدید آسانسور
در نسخه به‌روزرسانی‌شده استاندارد آسانسور که از سال ۱۴۰۳ لازم‌الاجرا است، موارد زیر به‌صورت اجباری درآمده‌اند:
نصب ترمز ایمنی پیشرفته برای جلوگیری از سقوط کابین در صورت پارگی سیم بکسل
استفاده از درب‌های اتوماتیک در تمامی طبقات، حتی آسانسورهای کوچک مسکونی
الزام نصب نردبان اضطراری در چاهک آسانسور
استفاده از سنسورهای وزن و عدم بار اضافی
نصب سیستم تهویه هوشمند در کابین‌های بسته
الزام داشتن بیمه آسانسور برای دریافت گواهی ایمنی
تجهیز آسانسور به سیستم قطع برق اضطراری و باتری پشتیبان
گواهی ایمنی استاندارد آسانسور؛ از گذشته تا امروز
گواهی ایمنی آسانسور قبلاً تنها یک برگه تأیید فنی بود که پس از نصب صادر می‌شد. اما با قوانین جدید استاندارد آسانسور، این گواهی باید به‌صورت سالانه تمدید شود و مستلزم انجام بازرسی دوره‌ای توسط شرکتهای مورد تأیید اداره استاندارد است. همچنین، درج کد رهگیری بر روی برچسب ایمنی نصب‌شده در کابین نیز الزامی شده است.
مسئولیت مدیران ساختمان در اجرای قوانین جدید
یکی از بخش‌های مهم قوانین جدید، تعیین مسئولیت قانونی برای مدیران ساختمان است. در صورتی که حادثه‌ای در آسانسور رخ دهد و مشخص شود استانداردها رعایت نشده‌اند، مدیر ساختمان باید پاسخگو باشد. بنابراین، انجام سرویس ماهانه آسانسور، نگهداری مستندات فنی و همکاری با شرکتهای دارای مجوز رسمی، بخش جدایی‌ناپذیر از وظایف مدیران ساختمان محسوب میشود.
قوانین جدید برای آسانسورهای قدیمی
شاید این سوال برای خیلی از کاربران پیش بیاید که آیا قوانین جدید استاندارد آسانسور برای آسانسورهای قدیمی هم اعمال میشود؟ پاسخ بله است، اما با ملاحظاتی. طبق بخش‌نامه اداره کل استاندارد، آسانسورهای قدیمی باید طی بازه زمانی مشخص، اصلاحات لازم را انجام دهند. این بازه معمولاً بین ۶ ماه تا یک سال در نظر گرفته میشود و شامل تجهیز به ترمز ایمنی، سنسور وزن، قفل درب اتوماتیک و تهویه میشود.
تأثیر قوانین جدید بر قیمت آسانسور
بدون شک اجرای قوانین جدید استاندارد آسانسور بر هزینه نصب و راه‌اندازی آسانسور تأثیرگذار خواهد بود. استفاده از قطعات باکیفیت‌تر، سیستمهای کنترلی پیشرفته و بیمه، باعث افزایش قیمت نهایی میشود. با این حال، این هزینه در برابر افزایش ایمنی، کاهش خطرات و آسودگی خاطر کاربران، کاملاً منطقی و ارزشمند است.
نقش شرکتهای بازرسی در اجرای استانداردها
شرکتهای بازرسی فنی مورد تأیید اداره استاندارد، نقش مهمی در اجرای قوانین جدید دارند. آنها موظفند طبق چک لیست استاندارد، تمامی اجزای آسانسور را بررسی کرده و در صورت تأیید، گواهی ایمنی را صادر نمایند. همچنین، این شرکت‌ها می‌توانند مشاوره‌های لازم را به مدیران ساختمان و شرکتهای نصب‌کننده ارائه دهند.
مراحل اخذ گواهینامه استاندارد آسانسور
برای دریافت گواهینامه استاندارد آسانسور، مراحل زیر باید طی شود:
- اتمام عملیات ساختمانی و نصب آسانسور: ابتدا باید تمامی مراحل مربوط به ساخت و نصب آسانسور، از جمله برق‌رسانی و راه‌اندازی کامل شود.
- ثبت‌نام در سامانه استاندارد: ثبت‌نام اینترنتی در سامانه استاندارد آسانسور، انتخاب شرکت بازرسی و دریافت کد رهگیری.
- تأیید بازرس: تأیید مدارک و اطلاعات توسط بازرس.
- دریافت نوبت بازرسی: دریافت تاریخ نوبت بازرسی از شرکت بازرسی.
- بستن قرارداد سرویس سالیانه: امضای قرارداد برای سرویس و نگهداری سالیانه آسانسور.
- پرداخت هزینه بازرسی: پرداخت هزینه بازرسی و ارائه اصل فیش واریزی به شرکت بازرسی.
- ارسال مدارک به شرکت بازرسی: ارسال فرم مهندس ناظر، نقشه‌ها، محاسبات و سایر مدارک به شرکت بازرسی.
- بازرسی و رفع ایرادات: انجام بازرسی آسانسور توسط بازرس در حضور نماینده شرکت و رفع هر گونه ایراد احتمالی.
- صدور گواهینامه: دریافت گواهی تأیید استاندارد و تحویل آن به کارفرما.
- ارسال مدارک نهایی: ارسال کپی برابر اصل قرارداد سرویس و نگهداری یکساله و بیمه‌نامه به شرکت بازرسی.
زمان لازم برای دریافت گواهینامه استاندارد آسانسور معمولاً بین ۲۰ تا ۳۵ روز برای گواهینامه اولیه و ۱۰ تا ۳۰ روز برای گواهینامه ادواری است. این زمان به عوامل مختلفی از جمله شرکت بازرسی و وضعیت کارهای ساختمانی بستگی دارد.
مراحل اخذ گواهینامه استاندارد آسانسور ساختمان
اتمام عملیات ساختمانی و نصب آسانسور
ابتدا باید تمامی مراحل مربوط به ساخت و نصب آسانسور، از جمله برق‌رسانی و راه‌اندازی کامل شود.
ثبت‌نام در سامانه استاندارد
ثبت‌نام اینترنتی در سامانه استاندارد آسانسور، انتخاب شرکت بازرسی و دریافت کد رهگیری.
تأیید بازرس
تأیید مدارک و اطلاعات توسط بازرس.
دریافت نوبت بازرسی
دریافت تاریخ نوبت بازرسی از شرکت بازرسی.
بستن قرارداد سرویس سالیانه
امضای قرارداد برای سرویس و نگهداری سالیانه آسانسور.
پرداخت هزینه بازرسی
پرداخت هزینه بازرسی و ارائه اصل فیش واریزی به شرکت بازرسی.
ارسال مدارک به شرکت بازرسی
ارسال فرم مهندس ناظر، نقشه‌ها، محاسبات و سایر مدارک به شرکت بازرسی.
بازرسی و رفع ایرادات
انجام بازرسی آسانسور توسط بازرس در حضور نماینده شرکت و رفع هر گونه ایراد احتمالی.
صدور گواهینامه
دریافت گواهی تأیید استاندارد و تحویل آن به کارفرما.
ارسال مدارک نهایی
ارسال کپی برابر اصل قرارداد سرویس و نگهداری یکساله و بیمه‌نامه به شرکت بازرسی.
اگر حادثه‌ای در آسانسور رخ دهد و آن آسانسور فاقد گواهینامه استاندارد باشد، مسئولیت آن بر عهده افراد زیر است:
- مالک یا مدیر ساختمان: بر اساس بندهای ۲۲-۱۰-۲ و ۲۲-۲-۶ مقررات ملی ساختمان، مسئولیت پیگیری سرویس‌های ماهانه و سالانه آسانسور و دریافت تأییدیه‌های لازم بر عهده مدیر یا مالک ساختمان است. آنها همچنین موظف به امضای قرارداد سرویس و نگهداری با شرکتهای نصب‌کننده آسانسور هستند.
- بهره‌بردار یا استفاده‌کننده از آسانسور: در برخی مواقع، اگر حادثه ناشی از کوتاهی در رعایت نکات ایمنی توسط استفاده‌کننده باشد، طبق نظر کارشناس، آن شخص ممکن است مسئول جبران خسارات وارده شناخته شود.
سامانه استاندارد آسانسور: برای اطمینان از رعایت الزامات استاندارد آسانسور یا استعلام وضعیت آن، می‌توانید از طریق سامانه پیامکی سازمان ملی استاندارد ایران اقدام کنید. با ارسال شناسه ملی آسانسور، که بر روی پلاک داخل کابین نصب شده است، به شماره پیامکی ۱۰۰۰۱۵۱۷، می‌توانید اطلاعاتی شامل نام شرکت نصب‌کننده، نام شرکت بازرسی، تاریخ آخرین بازرسی و تاریخ انقضای بازرسی را دریافت کنید.
سخن آخر
در پایان، دریافت گواهینامه استاندارد آسانسور برای اطمینان از ایمنی و عملکرد صحیح آسانسور ضروری است. این گواهینامه‌ها شامل گواهینامه اولیه و ادواری هستند و هر یک نیازمند طی مراحل خاصی از جمله بازرسی‌های فنی و ارائه مدارک است. رعایت استانداردهای مربوطه نه تنها به حفظ ایمنی کاربران کمک می‌کند بلکه موجب افزایش اعتماد به سیستمهای حمل و نقل عمودی در ساختمانها میشود.
به طور کلی، مدیریت دقیق و منظم آسانسور، همراه با دریافت گواهینامه‌های مورد نیاز، از وقوع حوادث احتمالی جلوگیری می‌کند و موجب ارتقاء کیفیت و ایمنی در استفاده از آسانسور میشود.
سوالات متداول
- گواهینامه استاندارد اولیه آسانسور چیست و چه زمانی صادر میشود؟
گواهینامه استاندارد اولیه برای آسانسور پس از نصب کامل و راه‌اندازی آن صادر میشود. این گواهینامه نشان‌دهنده این است که آسانسور طبق استانداردهای ملی نصب شده و آماده بهره‌برداری است.
- چقدر زمان لازم است تا گواهینامه استاندارد اولیه یا ادواری دریافت شود؟
دریافت گواهینامه استاندارد اولیه معمولاً بین ۲۰ تا ۳۵ روز و گواهینامه ادواری بین ۱۰ تا ۳۰ روز طول می‌کشد، که این زمان به عوامل مختلفی از جمله شرکت بازرسی و وضعیت کارهای ساختمانی بستگی دارد.
- مسئولیت بروز حادثه در آسانسور بدون گواهینامه استاندارد بر عهده کیست؟
در صورت بروز حادثه، مسئولیت آن به عهده مالک یا مدیر ساختمان و در برخی موارد، بهره‌بردار یا استفاده‌کننده آسانسور است، بسته به اینکه کوتاهی در رعایت استانداردها از سوی چه کسی باشد.
- چگونه می‌توان وضعیت استاندارد آسانسور را استعلام کرد؟
برای استعلام وضعیت استاندارد آسانسور، می‌توانید شناسه ملی آسانسور را که بر روی پلاک داخل کابین نصب شده است، به سامانه پیامکی ۱۰۰۰۱۵۱۷ ارسال کنید تا اطلاعاتی شامل نام شرکت نصب‌کننده، نام شرکت بازرسی، تاریخ آخرین بازرسی و تاریخ انقضای بازرسی دریافت کنید.